Letter 7
Dear Garabet,
I am ready to accept this, but with some conditions:
We have to avoid promoting any kind of discrimination, xenophobia, racism or fanaticism towards any kind of identity (ethnic, racial, religious, socioeconomic class, sex or age). We must be very careful on this issue. I see some blogs full of abusive language, insult and blind fanaticism where people coming from different roots are vomiting their angers, hate, and resentment towards each other: it is a kind of masturbation, and“pornography of hate”. So we must control messages which have this kind of content. Me and you, we must be moderator and on this blog people will have to get our approval to express their views. We should be open every opinion, political views unless they don't contain insult, hate or discriminative expression.
To prevent this we have to avoid overgeneralization while giving information. We have to be careful while using the names of identities as subject and object. For ex: "1.5 million Armenians were killed by Turks". This expression for a Turk is irritating, because every Turk in this period were not Armenian killer, and because almost none of Turks who will read our blog is Armenian killer. Instead we can say " (the number) Armenians were killed by some Turkish/Kurdish bandits, militia and Ottoman regular troops". We can discuss on the details during the creation of this blog, but I think overgeneralization make Turkish people angry and deaf towards Armenian issue. Another important point is, as I said earlier, “...we have to condemn all kind of crime committed by both some Armenians and Turks (and Kurdish), it will be much easier for Turks to admit the responsibility of their ancient governments. In case we accuse just Turks it will be both unfair and unreasonable.”
We should not forget Assyrians, Greeks and Muslim civilians killed, tortured or raped during this period. We should not forgot soldiers either, ordinary privates killed, wounded, taken captive during these wars. Most of them were poor peasants who did not have any idea for what reason they were fighting. All these people who were living together in a country governed by a state called the Ottoman State were victims of human greed and ferocity. If it is true almost 5 million Ottoman citizens (including 800,000 soldiers) were killed during this war. This is one of the greatest numbers of causalities per capita. We were victims of bad government, imperialism and real politic. We were victims of our intolerance, ignorance and egoism.
Best Regards,
Mehmet
ANSWER TO LETTER 7
Dear Mehmet:
You read my mind. I am an academician and would absolutely not want to go to a level as low as some hateful sites are. What I envision is a civil blog in all aspects of the word. Two persons, who are trying to find a common ground, despite the xenophobia surrounding the regarding the issue they are discussing. My aim is not to speak about the genocide as much as I want to show how two civil and polite people from both sides of a thorny issue can talk with and to each other. I want this to be a model for others to emulate.
Let's do this. You have the email that you sent me. Please go over the and do the editing you want and lets avoid the thorny issues that raise tensions. Rewrite them the way you see fit. I will do the same with mine. We can then exchange the writings and after agreeing on them creates the blog we envision. I will then have to work on promoting it through proper tech channels.
Let's see if our endeavor will create a kind of buzz that we both desire.
Best Regards,
Garabet
Monday, November 24, 2008
CORRESPONDENCE 6
Dear Garabet:
Improvement in Turco-Greek relations can be a good example for us, while starting confidence building and a peaceful dialogue between our people. Though it is not perfect, we overcame lots of bad stereotypes and biases via civil society dialogue. Cultural dialogue and tourism are other factors which enable us to understand each other.
10 years ago nobody was listening to Greek music in Turkey. There were no Greek restaurants in Ankara. Very few people were going to Greece for the holydays. There was not a single Turkish/Greek player in Turkish/Greek teams.
Now, Greek and Turkish songs are simultaneously popular in these two countries. There are almost 10 Greek restaurants in Ankara and maybe many more in Istanbul. Hundreds of thousands Turks and Greeks are choosing to visit their neighbors for the holydays. Turkish basketball/football players can play in Greek teams and Greeks can play in Turkish teams. We are making trade.
We should use art, sport, tourism and trade to overcome bad images. As you said, we should enhance dialogue between civil societies. We should form common forums for associations, unions and organize annual meetings in our countries. Diaspora should encourage each step of Turkey towards Armenia. Unfortunately passing genocide laws do not serve peace. This shouldn’t be the first step. Discussing 1915, the atrocities and crimes committed by Turkish/Armenian governments, militia and armies should be the last step. Unless Turks admit the role of their ex-government’s in this tragedy, these laws will have no sense. If we restore peace in our minds, it won't be important how we call this bad experiment: genocide, massacre or something else...
Regarding the last step, if historians condemn all kinds of crimes committed by both Armenians and Turks (and Kurds), it will be much easier for Turks to admit the responsibility of their ancient government. In case we accuse just Turks it will be both unfair and unreasonable.
These are my ideas.
Best regards,
Mehmet
ANSWER TO LETTER 6
Dear Mehmet:
Your points are well taken even though there might be points that I do not agree upon. However, I was thinking out loud and had this idea that we both can create an online blog and put our emails on it, so that others can read the kind of civil dialogue we are leading. I think it might be a good idea, but it’s just an idea and I won't do anything until I hear your opinion regarding it. Please inform me about what you think regarding this idea!
Best Regards,
Garabet
Improvement in Turco-Greek relations can be a good example for us, while starting confidence building and a peaceful dialogue between our people. Though it is not perfect, we overcame lots of bad stereotypes and biases via civil society dialogue. Cultural dialogue and tourism are other factors which enable us to understand each other.
10 years ago nobody was listening to Greek music in Turkey. There were no Greek restaurants in Ankara. Very few people were going to Greece for the holydays. There was not a single Turkish/Greek player in Turkish/Greek teams.
Now, Greek and Turkish songs are simultaneously popular in these two countries. There are almost 10 Greek restaurants in Ankara and maybe many more in Istanbul. Hundreds of thousands Turks and Greeks are choosing to visit their neighbors for the holydays. Turkish basketball/football players can play in Greek teams and Greeks can play in Turkish teams. We are making trade.
We should use art, sport, tourism and trade to overcome bad images. As you said, we should enhance dialogue between civil societies. We should form common forums for associations, unions and organize annual meetings in our countries. Diaspora should encourage each step of Turkey towards Armenia. Unfortunately passing genocide laws do not serve peace. This shouldn’t be the first step. Discussing 1915, the atrocities and crimes committed by Turkish/Armenian governments, militia and armies should be the last step. Unless Turks admit the role of their ex-government’s in this tragedy, these laws will have no sense. If we restore peace in our minds, it won't be important how we call this bad experiment: genocide, massacre or something else...
Regarding the last step, if historians condemn all kinds of crimes committed by both Armenians and Turks (and Kurds), it will be much easier for Turks to admit the responsibility of their ancient government. In case we accuse just Turks it will be both unfair and unreasonable.
These are my ideas.
Best regards,
Mehmet
ANSWER TO LETTER 6
Dear Mehmet:
Your points are well taken even though there might be points that I do not agree upon. However, I was thinking out loud and had this idea that we both can create an online blog and put our emails on it, so that others can read the kind of civil dialogue we are leading. I think it might be a good idea, but it’s just an idea and I won't do anything until I hear your opinion regarding it. Please inform me about what you think regarding this idea!
Best Regards,
Garabet
CORRESPONDENCE 5
Dear Garabet:
I agree with you: Peace and dialogue will form the spirit of our friendship. Indeed most of the Turks are ready to embrace Armenians but you know we have two big problems: The last decades of our common history, and the issue of Mountainous Karabakh...
Armenians have an image in their mind: "Brutal Turk" which is really hard to overcome. Turk means the killer of 1 million Armenians, a man who converts Christians by force, an intolerant barbarian, a psycho.
Turks also have the same image, because during World War I and 1920 some Armenian militias killed thousands of Turkish/Kurdish civilians. That's why in the Eastern part of Anatolia Armenian means a man who incarnates pregnant women, who rapes girls, and who kills babies.
To overcome these images we have to underline common features and beautiful moments shared by the two people. History is not a garden full of pink roses. If we look at the empty part of the glass, we can’t solve our problems. Personally, I think it will be very easy for these nations to love each other, only if we can overcome the bad imagery and transform it to neutral. Because we shared the same lands, our cultures influenced each other. We have almost the same cuisine, our taste is the same and because of intermarriages, conversion and rapes, our physical appearances are similar. We have similar auras. When I look at an Armenian or Greek or a native of the Balkans, I see the eyes of my grandmother, the hair of my lovely wife, the face of the best tailor in my district, the nose of my boss. We share the same aesthetics.
Christianity is not a foreigner for me. It is not as strange as Hinduism or the Shinto religion.
To overcome our troubles we should know that not only our nation, but all nations in Anatolia suffered a lot during the same period.
In the Ottoman Empire 2, 5 million Muslim civilians died during World War I because of illness, famine and assaults of Turkish, Armenian and Greek bandits, militia and regular troops. Many Armenians, Kurds and Turks were killed, tortured, and pillaged by the same bandits and militias used by the militarist government of Talaat, Enver and Cemal Pashas.
Many Armenians (Dink estimates them at 500,000) escaped from this massacre with the help of their Turkish/ Kurdish neighbors. Many Armenian babies and children (estimations of up to 200,000) were given to Muslim neighbors. Their Armenian parents thought they would come back, but most of them could not afford this and these babies and children were adopted by Turkish and Kurdish families, even though most of them were really very poor and had many children of their own. They did not frustrate their Armenian neighbors. Some Armenians became Muslim or were presented as Turk or Muslim with the help of their Muslim neighbors.
We have a 1 000 years of shared history. We should not focus just on the last decades of the 19th and the first decades of the 20th centuries for our mutual relations. The Ottoman Empire had many Armenian bureaucrats (some of them were Christian) and Armenians became rich using the advantages of being a subject of a state from Morocco to Austria to Iran and Russia to Yemen. Armenians took advantage of Timar System which condemned Turkish and Muslims peasants, civil servants and soldiers. They had a symbiotic relation with Turks in their villages and towns. Mimar Sinan, who is the biggest architect in Turkish history, is an Armenian renegade. We have many Armenian compositors of Turkish classical music (most favorable of them is Tatyos Effendi). We have Armenian blood, Armenians have Turkish blood. (Ironically the mother of Abdulhamit was Armenian).
We suffered a lot because of the Crusades. Crusaders did not kill only Muslims but they killed Armenians and Assyrians too, as they look like Muslims rather than Nordic or Latin Christians. Mongol and Timurid invasions are other tragedies in Anatolia that made us suffer a lot. These are our common sorrows!
Regarding North Karabakh... Turks have sympathy towards Azeris. They only know one side of the story. They watched some million Azeris being deported or escaping from Armenian violence in Nagorno Karabakh and the occupied parts of Azerbaijan, dismembered and burned bodies of Azeri civilians and babies. They even don’t know that in Nagorno Karabakh Armenians are the majority. Russia doesn’t want to solve this problem because Armenia is its ally in the area.
With help from Turkey Armenia can become a Switzerland in the Caucasus. The Armenian people are good traders if they would have a chance to expand to Europe via Turkey. One day the three republics in Caucasia will be members of EU and NATO. In Turkey there are many intellectuals who want to see these countries as members of EU. This is not a dream. This is our future.
Peace be with you,
Mehmet
ANSWER TO LETTER 5
Dear Mehmet:
This is exactly the kind of dialogue and discourse I was speaking about. I think we have come a long way from imagining each other as brutal murderers. It's about time that we change that image and use another one based on civil dialogue. The more this happens on the base level (between the two people) the more it will affect the upper governmental echelons. Politics is politics and we know how dirty a game it is. But there is the level of civil society in both countries, which I think can do a lot in terms of defusing the problems that politics brings to the issue.
In the case of Mountainous Karabagh there have been atrocities on both sides. If you remember the dislocations of Azeris from the area, I, on the other hand, can't forget the pogroms THAT preceeded that in Sumgayit and Baku, which were VERY ugly too. But these were the bangs of the destruction of the Soviet Union. We must still insist on dialogue.
Yes, our histories are intertwined with lots of similarities. The "Milleti Sadika" that Armenians were called, changed during the last decades of the 19th century. This was due to Western interference in the internal affairs of the Ottoman Empire. Even the corrective attempt that Armenians and Young Turks tried to implement didn't work. Even today, the world is rife with problems that are the result of direct Western interference (Africa, Middle East are good examples). They know how to play with our religions, sectarian sentiments to divide and rule.
Let's keep talking. It's good. I hope we will be able to do this face-to-face one day soon.
Best Regards,
Garabet
I agree with you: Peace and dialogue will form the spirit of our friendship. Indeed most of the Turks are ready to embrace Armenians but you know we have two big problems: The last decades of our common history, and the issue of Mountainous Karabakh...
Armenians have an image in their mind: "Brutal Turk" which is really hard to overcome. Turk means the killer of 1 million Armenians, a man who converts Christians by force, an intolerant barbarian, a psycho.
Turks also have the same image, because during World War I and 1920 some Armenian militias killed thousands of Turkish/Kurdish civilians. That's why in the Eastern part of Anatolia Armenian means a man who incarnates pregnant women, who rapes girls, and who kills babies.
To overcome these images we have to underline common features and beautiful moments shared by the two people. History is not a garden full of pink roses. If we look at the empty part of the glass, we can’t solve our problems. Personally, I think it will be very easy for these nations to love each other, only if we can overcome the bad imagery and transform it to neutral. Because we shared the same lands, our cultures influenced each other. We have almost the same cuisine, our taste is the same and because of intermarriages, conversion and rapes, our physical appearances are similar. We have similar auras. When I look at an Armenian or Greek or a native of the Balkans, I see the eyes of my grandmother, the hair of my lovely wife, the face of the best tailor in my district, the nose of my boss. We share the same aesthetics.
Christianity is not a foreigner for me. It is not as strange as Hinduism or the Shinto religion.
To overcome our troubles we should know that not only our nation, but all nations in Anatolia suffered a lot during the same period.
In the Ottoman Empire 2, 5 million Muslim civilians died during World War I because of illness, famine and assaults of Turkish, Armenian and Greek bandits, militia and regular troops. Many Armenians, Kurds and Turks were killed, tortured, and pillaged by the same bandits and militias used by the militarist government of Talaat, Enver and Cemal Pashas.
Many Armenians (Dink estimates them at 500,000) escaped from this massacre with the help of their Turkish/ Kurdish neighbors. Many Armenian babies and children (estimations of up to 200,000) were given to Muslim neighbors. Their Armenian parents thought they would come back, but most of them could not afford this and these babies and children were adopted by Turkish and Kurdish families, even though most of them were really very poor and had many children of their own. They did not frustrate their Armenian neighbors. Some Armenians became Muslim or were presented as Turk or Muslim with the help of their Muslim neighbors.
We have a 1 000 years of shared history. We should not focus just on the last decades of the 19th and the first decades of the 20th centuries for our mutual relations. The Ottoman Empire had many Armenian bureaucrats (some of them were Christian) and Armenians became rich using the advantages of being a subject of a state from Morocco to Austria to Iran and Russia to Yemen. Armenians took advantage of Timar System which condemned Turkish and Muslims peasants, civil servants and soldiers. They had a symbiotic relation with Turks in their villages and towns. Mimar Sinan, who is the biggest architect in Turkish history, is an Armenian renegade. We have many Armenian compositors of Turkish classical music (most favorable of them is Tatyos Effendi). We have Armenian blood, Armenians have Turkish blood. (Ironically the mother of Abdulhamit was Armenian).
We suffered a lot because of the Crusades. Crusaders did not kill only Muslims but they killed Armenians and Assyrians too, as they look like Muslims rather than Nordic or Latin Christians. Mongol and Timurid invasions are other tragedies in Anatolia that made us suffer a lot. These are our common sorrows!
Regarding North Karabakh... Turks have sympathy towards Azeris. They only know one side of the story. They watched some million Azeris being deported or escaping from Armenian violence in Nagorno Karabakh and the occupied parts of Azerbaijan, dismembered and burned bodies of Azeri civilians and babies. They even don’t know that in Nagorno Karabakh Armenians are the majority. Russia doesn’t want to solve this problem because Armenia is its ally in the area.
With help from Turkey Armenia can become a Switzerland in the Caucasus. The Armenian people are good traders if they would have a chance to expand to Europe via Turkey. One day the three republics in Caucasia will be members of EU and NATO. In Turkey there are many intellectuals who want to see these countries as members of EU. This is not a dream. This is our future.
Peace be with you,
Mehmet
ANSWER TO LETTER 5
Dear Mehmet:
This is exactly the kind of dialogue and discourse I was speaking about. I think we have come a long way from imagining each other as brutal murderers. It's about time that we change that image and use another one based on civil dialogue. The more this happens on the base level (between the two people) the more it will affect the upper governmental echelons. Politics is politics and we know how dirty a game it is. But there is the level of civil society in both countries, which I think can do a lot in terms of defusing the problems that politics brings to the issue.
In the case of Mountainous Karabagh there have been atrocities on both sides. If you remember the dislocations of Azeris from the area, I, on the other hand, can't forget the pogroms THAT preceeded that in Sumgayit and Baku, which were VERY ugly too. But these were the bangs of the destruction of the Soviet Union. We must still insist on dialogue.
Yes, our histories are intertwined with lots of similarities. The "Milleti Sadika" that Armenians were called, changed during the last decades of the 19th century. This was due to Western interference in the internal affairs of the Ottoman Empire. Even the corrective attempt that Armenians and Young Turks tried to implement didn't work. Even today, the world is rife with problems that are the result of direct Western interference (Africa, Middle East are good examples). They know how to play with our religions, sectarian sentiments to divide and rule.
Let's keep talking. It's good. I hope we will be able to do this face-to-face one day soon.
Best Regards,
Garabet
CORRESPONDENCE 4
Mehmet answered back saying that most if not all of those Armenians are Muslims now and that they are afraid of what nationalist Turks might do to them if they come forward. Mehmet also mentions that there are totally Armenian villages in areas populated by Alawis. He further mentions that a friend of his, from Erzerum, had told him that there are villages there who are totally Armenian in descent.
Sevgili Garabet,
Bu Müslüman Ermenilerin torunları şu anda zaten çoğunlukla Müslümanlığı kabul etmiş, Ermeniceyi ve Ermeni kültürünü unutmuştur buna rağmen Türkiye'de aşırı milliyetçilerin tepkisinden korkuyorlar bence. Fakat Türkiye'de sadece aşırı milliyetçiler yaşamıyor. Aşırı gruplar dışında halk onları olduğu gibi kabul edecektir. Aslında onların bu kimlikle ortaya çıkması milliyetçiliğin de belki rasyonelleşmesini sağlar.
Bir de Alevilerle aynı köylerde yaşayan Ermeniler var...Bazı Alevi köylerinde Ermeni ve Aleviler karışık yaşarken bazı köylerde sadece Ermeniler var ve kendilerini Alevi olarak tanımlıyorlar.
Ermenilerin hepsi 1915 den dolayı Müslüman olmamış. Yüzyıllar boyunca çeşitli nedenlerle İslam'a geçmiş olan Ermeniler var. Bir kısmı ekonomik nedenlerle bir kısmı baskı olduğu zamanlar baskıdan kurtulmak için bir kısmı da İslam'ı beğendiklerinden Müslüman oldular. Bizim bugün Türk dediğimiz ve anadili Türkçe olan insanların kanında Ermenilik ve Rumluk vardır..
Bugün bu konuyu Erzurumlu bir arkadaşımla konuştuk o bana "Bizim köy Türk köyüdür ama etrafındaki köylerin hepsi Ermeni Müslümanların köyü olduğunu söyledi. Onların da köyünde Türklerin sakladığı Ermeni nineler olmuş. O ihtiyarlar din değiştirmeden yaşamış ve ölmüşler. Tıpkı benim babamın köyündeki Gavur Nine gibi...
İşte böyle yine konuşuruz. Selametle
Mehmet
ANSWER TO LETTER 4
Dear Mehmet:
My Turkish keyboard is not working properly, so I am writing in English.
What you say is very interesting. I think the issue of those Muslim Armenians was something that Hrant Dink was following. As for myself, I don't have any problem in accepting Muslim Armenians (it wasn’t their choice but happened during a war). Lot's of Armenians think like me. It is good that finally people are able to express themselves in Turkey. This means that the country, despite the nationalists' endeavors, is slowly going toward real democracy. A democratic Turkey is a very important element in the Middle East. I think under AKP Turkey will become a leader in the region. I am for opening up of borders between Turkey and Armenia. We have differences and we can talk about them in a dialogue, not animosity. The world has come a long way and we are in the 21st centaury. I think you are one such person who thinks like me. It is people like us that have an important role in terms of educating our peoples to go to dialogue and understanding rather than fighting.
Sevgili Garabet,
Bu Müslüman Ermenilerin torunları şu anda zaten çoğunlukla Müslümanlığı kabul etmiş, Ermeniceyi ve Ermeni kültürünü unutmuştur buna rağmen Türkiye'de aşırı milliyetçilerin tepkisinden korkuyorlar bence. Fakat Türkiye'de sadece aşırı milliyetçiler yaşamıyor. Aşırı gruplar dışında halk onları olduğu gibi kabul edecektir. Aslında onların bu kimlikle ortaya çıkması milliyetçiliğin de belki rasyonelleşmesini sağlar.
Bir de Alevilerle aynı köylerde yaşayan Ermeniler var...Bazı Alevi köylerinde Ermeni ve Aleviler karışık yaşarken bazı köylerde sadece Ermeniler var ve kendilerini Alevi olarak tanımlıyorlar.
Ermenilerin hepsi 1915 den dolayı Müslüman olmamış. Yüzyıllar boyunca çeşitli nedenlerle İslam'a geçmiş olan Ermeniler var. Bir kısmı ekonomik nedenlerle bir kısmı baskı olduğu zamanlar baskıdan kurtulmak için bir kısmı da İslam'ı beğendiklerinden Müslüman oldular. Bizim bugün Türk dediğimiz ve anadili Türkçe olan insanların kanında Ermenilik ve Rumluk vardır..
Bugün bu konuyu Erzurumlu bir arkadaşımla konuştuk o bana "Bizim köy Türk köyüdür ama etrafındaki köylerin hepsi Ermeni Müslümanların köyü olduğunu söyledi. Onların da köyünde Türklerin sakladığı Ermeni nineler olmuş. O ihtiyarlar din değiştirmeden yaşamış ve ölmüşler. Tıpkı benim babamın köyündeki Gavur Nine gibi...
İşte böyle yine konuşuruz. Selametle
Mehmet
ANSWER TO LETTER 4
Dear Mehmet:
My Turkish keyboard is not working properly, so I am writing in English.
What you say is very interesting. I think the issue of those Muslim Armenians was something that Hrant Dink was following. As for myself, I don't have any problem in accepting Muslim Armenians (it wasn’t their choice but happened during a war). Lot's of Armenians think like me. It is good that finally people are able to express themselves in Turkey. This means that the country, despite the nationalists' endeavors, is slowly going toward real democracy. A democratic Turkey is a very important element in the Middle East. I think under AKP Turkey will become a leader in the region. I am for opening up of borders between Turkey and Armenia. We have differences and we can talk about them in a dialogue, not animosity. The world has come a long way and we are in the 21st centaury. I think you are one such person who thinks like me. It is people like us that have an important role in terms of educating our peoples to go to dialogue and understanding rather than fighting.
CORRESPONDENCE 3
Mehmet answered back saying that most if not all of those Armenians are Muslims now and that they are afraid of what nationalist Turks might do to them if they come forward. Mehmet also mentions that there are totally Armenian villages in areas populated by Alawis. He further mentions that a friend of his, from Erzerum, had told him that therte are villages there who are totally Armenian in descent.
Sevgili Garabet,
Bu Müslüman Ermenilerin torunları şu anda zaten çoğunlukla Müslümanlığı kabul etmiş, Ermeniceyi ve Ermeni kültürünü unutmuştur buna rağmen Türkiye'de aşırı milliyetçilerin tepkisinden korkuyorlar bence. Fakat Türkiye'de sadece aşırı milliyetçiler yaşamıyor. Aşırı gruplar dışında halk onları olduğu gibi kabul edecektir. Aslında onların bu kimlikle ortaya çıkması milliyetçiliğin de belki rasyonelleşmesini sağlar.
Bir de Alevilerle aynı köylerde yaşayan Ermeniler var...Bazı Alevi köylerinde Ermeni ve Aleviler karışık yaşarken bazı köylerde sadece Ermeniler var ve kendilerini Alevi olarak tanımlıyorlar.
Ermenilerin hepsi 1915 den dolayı Müslüman olmamış. Yüzyıllar boyunca çeşitli nedenlerle İslam'a geçmiş olan Ermeniler var. Bir kısmı ekonomik nedenlerle bir kısmı baskı olduğu zamanlar baskıdan kurtulmak için bir kısmı da İslam'ı beğendiklerinden Müslüman oldular. Bizim bugün Türk dediğimiz ve anadili Türkçe olan insanların kanında Ermenilik ve Rumluk vardır..
Bugün bu konuyu Erzurumlu bir arkadaşımla konuştuk o bana "Bizim köy Türk köyüdür ama etrafındaki köylerin hepsi Ermeni Müslümanların köyü olduğunu söyledi. Onların da köyünde Türklerin sakladığı Ermeni nineler olmuş. O ihtiyarlar din değiştirmeden yaşamış ve ölmüşler. Tıpkı benim babamın köyündeki Gavur Nine gibi...
İşte böyle yine konuşuruz. Selametle
Mehmet
Translation of bolded sections of the letter:
Those people who do not belong to extremist groups will accept them as they are...
And...
There are many Armenians who have converted to Islam or have become Muslims throughout the centuries for doifferent reasons. Some of these converted for economic reasons, while others did so in order to escape oppression when the state oppressed them. There are still others who became Muslims because they liked that religion...
ANSWER TO LETTER 3
Merhabalar Mehmet:
Bu mesele şımdik çok önemli dır. Aceba Türk halkı bunları açıka gelerseylerle kendilerini tüm vatandaş diye kabul edebilecek mı? Çok memnun oldum gönderdiğiniz 2 makalye için,
(This issue is very important nowadays. The question is, will the Turkish population accept these people as equal citizens if they come forward? I am very thankful for the articles you sent.)
Hürmetlerle,
Garabet
Sevgili Garabet,
Bu Müslüman Ermenilerin torunları şu anda zaten çoğunlukla Müslümanlığı kabul etmiş, Ermeniceyi ve Ermeni kültürünü unutmuştur buna rağmen Türkiye'de aşırı milliyetçilerin tepkisinden korkuyorlar bence. Fakat Türkiye'de sadece aşırı milliyetçiler yaşamıyor. Aşırı gruplar dışında halk onları olduğu gibi kabul edecektir. Aslında onların bu kimlikle ortaya çıkması milliyetçiliğin de belki rasyonelleşmesini sağlar.
Bir de Alevilerle aynı köylerde yaşayan Ermeniler var...Bazı Alevi köylerinde Ermeni ve Aleviler karışık yaşarken bazı köylerde sadece Ermeniler var ve kendilerini Alevi olarak tanımlıyorlar.
Ermenilerin hepsi 1915 den dolayı Müslüman olmamış. Yüzyıllar boyunca çeşitli nedenlerle İslam'a geçmiş olan Ermeniler var. Bir kısmı ekonomik nedenlerle bir kısmı baskı olduğu zamanlar baskıdan kurtulmak için bir kısmı da İslam'ı beğendiklerinden Müslüman oldular. Bizim bugün Türk dediğimiz ve anadili Türkçe olan insanların kanında Ermenilik ve Rumluk vardır..
Bugün bu konuyu Erzurumlu bir arkadaşımla konuştuk o bana "Bizim köy Türk köyüdür ama etrafındaki köylerin hepsi Ermeni Müslümanların köyü olduğunu söyledi. Onların da köyünde Türklerin sakladığı Ermeni nineler olmuş. O ihtiyarlar din değiştirmeden yaşamış ve ölmüşler. Tıpkı benim babamın köyündeki Gavur Nine gibi...
İşte böyle yine konuşuruz. Selametle
Mehmet
Translation of bolded sections of the letter:
Those people who do not belong to extremist groups will accept them as they are...
And...
There are many Armenians who have converted to Islam or have become Muslims throughout the centuries for doifferent reasons. Some of these converted for economic reasons, while others did so in order to escape oppression when the state oppressed them. There are still others who became Muslims because they liked that religion...
ANSWER TO LETTER 3
Merhabalar Mehmet:
Bu mesele şımdik çok önemli dır. Aceba Türk halkı bunları açıka gelerseylerle kendilerini tüm vatandaş diye kabul edebilecek mı? Çok memnun oldum gönderdiğiniz 2 makalye için,
(This issue is very important nowadays. The question is, will the Turkish population accept these people as equal citizens if they come forward? I am very thankful for the articles you sent.)
Hürmetlerle,
Garabet
CORRESPONDENCE 2
I had written to Mehmet that I know Turkish. So, it was not a surprise that he wrote back to me in Turkish, saying that he was happy that I knew Turkish and that he only wished he knew Armenian. Mehmet also said that even though Istanbul was a beautiful city (since I had mentioned that in my previous email), living there was becoming harder and harder for middle and low-income class families.
Mehmet sent me two articles about Armenians who were saved. He wonders how many such cases existed at the time and, therefore, how many Armenians were thus raised as Turks and Muslims.
The first article is titled “Shush My Daughter: They are Under the Sword.” It’s written BY Umit Bayazoglu and speaks about a book by “Agos” Editorial staff member, Mayda Saris. The collection of short stories mentions encounters with Turks who are originally Armenian or are the descendants of Armenians who were Turkiified and Islamized during the Genocide of Armenians in WWI.
The second article, also By Umit Bayazoglu, is about Zara and how a Turkish military official, Binbashi (Major) Yahya, l was able to spare Armenian lives by converting them to Islam.
I wish I had the time to translate both articles into English. For the time being their Turkish originals will suffice.
Merhaba Sevgili Garabet,
Türkçe bildiğine sevindim. Keşke ben de Ermenice bilseydim. İstanbul güzel ama orta ve alt sınıflar için hayat zor. İstanbul'un tadını zenginler ve turistler çıkarır. Ben genellikle Osmanlı ve Türkiye tarihiyle ve son zamanda daha çok İttihat ve Terakki ve onun devamı olan CHP tek parti yönetimi dönemiyle ilgileniyorum.
Sana geçen sene "Birgün" gazetesinde yazılmış iki makale yolluyorum. 1915 olaylarıyla ilgili...Özellikle iki makale de tehcirden kurtulmak için Müslüman/Türk olan ermenilerle ilgili...Osmanlı Ermenilerinden kaçının bu şekilde tehcirden kurtulduğunu bilmiyoruz. Bu konuda ciddi bir araştırma yapılması gerekiyor. Bugün Türkiye'nin değişik bölgelerinde tehcirden kurtulmuş Ermenilerin soyundan gelen ve artık kendini Türk veya Kürt veya Alevi olarak tanımlayan insanlar var. Anadoluda özellikle Kayseri Erzurum Sivas Tunceli Elazığ Erzincan vb yerlerde Ermeni kimliğini ön plana çıkarmadn yaşayan bir çok Müslüman var. Bazı köylerin tamamı Ermeniyken bazı köy ve kasabalarda Türk Ermeni veya Kürt Ermeni karışık nüfus var. Bunlar nasıl karışmış bilmiyorum. Bunun dışında bir de tehcir esnasında Ermenilerin komşularına verdikleri bebek ve çocuklar var veya bazı kadın veya erkekler Türk komşularıyla evlenmiş ve Müslüman olmuş. Bunları araştırmak daha da zor çünkü çocuklar Türk olarak büyütülmüş, anlaşmalı evlilik yapanlar da Ermeni kimliklerini saklamışlar. Makaleleri umarım beğenirsin.
Görüşmek üzere,
Mehmet
KIZIM SUS, ONLAR KILIÇ ARTIĞIDIR
24 Kasım 2007 (November 24, 2007)
Ümit BAYAZOĞLU
Birgün Agos çalışanlarından Mayda Saris, 2001'den beri gazetesi için yaptığı söyleşileri bir kitapta toplamış. "İzi Kalır Hatıraların" adıyla Araş Yayınevi tarafından okura sunulan kitapta 30 söyleşi, 30 hayat hikâyesi var. Çok sayıda fotoğrafla desteklenen kitapta Ara Güler, Rafi Portakal gibi bildik isimlerin yanısıra hiç bilmediklerimiz çoğunlukta.
"İzi Kalır Hatıraların", bütünüyle bir Ermeni anılar antolojisi değil, çünkü kitapta bazı Türkler de var. Mesela Asala tarafından 1984'te Viya-na'da öldürülen diplomat Enver Ergun'un eşi Ülkü Ergun ve Kazım Karabekir'in kızı Hayat Karabekir gibi.
Mayda Saris'in izini sürdüğü hayat hikâyelerini okurken, ürünleriyle çeşitli sanat dallarına damgasını vuranların; 1915 ve öncesi Ermeni katliamlarına bizzat tanıklık edenlerin; Anadolu Ermeni kültürünün izlerini bugüne taşıyanların; bastırılmış Ermeni kimliğiyle yetişkinlik çağlarında yüzleşip ona sahip çıkanların; bireysel ve toplumsal travmaların kendi hayatlarında açtığı yaraları sanat ve insan sevgisiyle saranların; di-asporada ve Türkiye'de, ömür boyu memleket hasretiyle yanıp tutuşanların anılarına ortak olacaksınız.
Kitap Ara (Güler) babamızın şu manidar sözleriyle başlıyor: "Bu şehir niye benim
şehrimdir bilir misin? Vatan millet Sakarya için değil! Aşklarımı burada yaşamışımdır, filan köşede işemi-şimdir, şurada dayak yemişimdir, orada bir herifi dövmüşümdür. İstanbul'da geçmişim vardır, duvarlara benim kokum sinmiştir. İşte bunun adına 'vatan' denir, anladın mı?"
Ardından Türkiye'nin en uzun ömürlü tiyatro dergisi Kulis'i 50 yıldır kesintisiz olarak çıkaran Hagop Ayvaz çıkıyor karşınıza. Onu ressam Kristin Saleri'nin şu sözlerle başlayan acıklı söyleşisi takip ediyor: "Doğum yerim Silivri'ye gittim, kütüğümü buldum. Silivri'nin yarısı babamındı. Ailem kaçarken ardında büyük bir servet bırakmış. Çiftlikler, atlar, uçsuz bucaksız araziler. Tapuları hâlâ bende saklı. Yıllar önce dava açtık mülklerimizi almak için. Fakat ikinci duruşmada eşim sırtından kurşunlandı. Böyle bir saldırıya uğrayınca, tabii ki canımız daha kıymetli olduğundan işin peşini bırakmak zorunda kaldık."
Kitabın en genç konuğu Orlando Carlo Calu-meno, bir kartpostal koleksiyoncusu. Osmanlı zamanı 1895-1919 yılları arasında Anadolu'da posta kanalıyla dolanımda olan dört binden fazla kartpostal toplamış. Baba tarafında İtalyan, ana tarafından Trabzon Ermenisi olan koleksiyoncunun 17 yaşında başlayan bu merağı sonunda kitap olarak da basılmış.
Diasporadan John-Barbara Chookasian (Çu-hasızyan) çifti, atalarının müziğini keşfetmek amacıyla geldikleri özyurtlarında, kaybolmaya yüz tutmuş ya da deforme edilmiş birçok ezgiyle dönmüşler Amerika'ya. John, ana tarafından Muşlu, baba tarafından Çemişgezekli. "Binlerce yıllık bir Sivas türküsü olan Ah Nişan Ah Nı-şan'ın sözleri 'Malatya, Malatya bulunmaz eşin' olarak değiştirilmiş. Babam, dedesinin Sivas'ta bu ezgiyle dans ettiğini anlatırdı" diyen Barbara ise malum, Sivaslı.
Yine diasporadan Osep Tokat, bir Türkiye ziyaretinde Antep'e gitmiş. Girdiği bir dükkânda "buralarda Ermeni eseri bulmak mümkün mü" diye sormuş. Yaşlı bir adam ona şu karşılığı vermiş: "Hangisi Ermeni eseri değil ki?"
"Soyadınız neden Tokat" sorusuna verdiği karşılık ise şöyle: "Soyadı kanunu çıktığında, Ermenilerin eski soyadlarını almalarını yasaklamış hükümet. Nüfus memuru dedem ve babama bir liste uzatmış, kendilerine bir soyadı seçsinler diye. Onlar da 'Tokat'ı uygun görmüşler, Bu soyadıyla, yediğimiz tokatı hep hatırlarız demişler. Böylece hem annemin hem de babamın ailesi aynı soyadını almış."
Vergi rekortmeni bir işadamının eşi olan Mo-nik Ergan ise Adapazarı Ermenilerinden. Ailesi o bahtımızı karartan yıl Adapazarı'ndan Konya'ya sürülmüş. Ninesi Zaruhi Misakyan, babasını eteğinin altında saklayarak İstanbul'a kaçırmayı başarmış. Fakat o kargaşada, evli olan kızı ve torunları Konya'da kaybolmuş, bir daha onları hiç görememişler.
Bir inşaat mühendisi olan Vahe Lusarar, 1952 yılında çalıştığı şirket tarafından Anadolu'ya gönderiliyor. 10 yıl sürecek bu çalışma sırasında bir gün yolu Kayseri'ye düşer. "Kayseri'de nalburlar çarşından çivi alıyorum. Sıra fatura yazmaya geldiğinde adımı sordu dükkâncı. Ermeni olduğumu anladı, beni kolumdan tutup dışarıya sürükledi. 'Bak' dedi, 'şu dükkânları görüyor musun? Burası baştan aşağı Ermeni çarşısıdır, burada herkes Ermeni, ama kimse bilmez.'Âdeta küçük dilimi yutmuştum."
Sonraki yıllarda İzmit'e gelen, Lassa, Seka, Petkim gibi şirketlerde çalışan Vahe Lusarar.o kilise korosundan talimli sesiyle birgün banyoda şarkı söylerken, "keşfedilir". Ondan sonra İzmit'te düzenlenen tüm eğlencelerin baş solisti olur: "Artık baloların gözdesi bendim. Henüz Pavarotti ortada yokken, İzmitliler ilk kez benden dinlediler O
Sole Mio'yu.
Ressam, yazar, oyuncu, gazeteci olan Bercuhi Berberyan anlatıyor: "Kadın namaz kılıyor, bir yandan haç çıkartıyor, başı örtülü ama bayramımızı Hristos Haryav i Merelots (İsa ölülerden dirildi) diye Ermenice kutluyor. Hiç aklım almıyordu doğrusu. Annemle karşılıklı oturup sessizce kahve içerlerdi. Kendimi tuhaf hissederdim o kadının yanında, hatta ürkerdim ondan. Bize gelmesini istemezdim. 'Sus kızım sus, o kılıç artığıdır' derdi annem."
Geçen yıl televizyonda Siyaset Meydanı'na çıkan ve bir çırpıda İstanbul'un tüm iskelelerini sayarak hafızasıyla herkesi şaşırtan Hermine Kalfayan da Trabzonlu. "Güzelim Trabzon bir anda cehenneme dönmüştü. Ailecek kentten kaçıp Kaymaklı Manastırı'na sığındık, birkaç yüz Ermeni ile birlikte. Babam yabancı gemilerden biriyle kaçmayı planlıyordu. Bunun tehlikeli olduğunu düşünenler orada kaldı. Biz Trabzon'dan ayrılan son gemiye binmeyi başardık. Gemi Amerikan bayrağı çektiği için bir Türk savaş gemisi mayın dökülmüş denizde bize refakat etti. Manastırda kalanların hepsi yaşamını yitirdi ne yazık ki.
ZARA'DA BİR SÜNNET TÖRENİ
16 Haziran 2007 (16 June, 2007)
Ümit BAYAZOĞLU
Birgün, I. Dünya Savaşı başlarken Zara'da hummalı bir inşaat faaliyeti sürüyordu. Enver Paşa'nın emriyle, 4. Ordu'nun yol güzergâhı olan Zara'da askeri kışla ve lojmanlar yaptırılıyordu. İnşaat sorumlusu Binbaşı Yahya Bey, çalıştırmak üzere usta bulmakta hiç güçlük çekmedi, çünkü Zara'da o yıllar her biri yalnız civar kasabalarda değil, vilayet ötesi şöhrete sahip taşçı, duvarcı, sıvacı, demirci, dülger, çilingir, nalbant, marangoz ustalar vardı. Mesela Sahag Demirciyan demircilerin piriydi. Sıvacı Simon ya da Sığı Usta ha keza. İnce marangoz Sağır İlya ise saray atölyesinden yetişmeydi.
On binlerce kerpiç döktüler, beri yandan temeller kazılıyordu. Kağnılar taş çekiyor, duvarlar yükseliyor, koğuşlar, tavlalar, tabur-bölük, kumandanlık binaları yavaş yavaş şekilleniyordu. Bu sıra Enver Paşa yanında Hafız Hakkı ile Sarıkamış'a giderken Zara'ya uğramış, inşaatla bizzat ilgilenip çalışanlara teşekkür etmişti. İşte o gidişinde Allahûekber Dağları'nda Ruslara baskın yapmak istemiş ancak ardında go bin ölü bırakarak tatlı canını zor kurtarmıştı.
BİNBAŞI YAHYA'YA TEHCİR EMRİ
Çok sürmedi, Tehcir ilan edildi. Tekmil Ermeni tebaa yerlerinden alınıp güneyde başka yerlere yerleştirilecekti. Binbaşı Yahya, Tehcir emrini alınca açmazda kaldı; emri uygularsa inşaat duracaktı, çünkü bütün ustalar Ermeni'ydi. Fakat o zart-zurt zabitlerden değildi, hangi kuzuyu hangi çubukla süreceğini bilenlerden olduğu için bir çözüm bulmakta gecikmedi.
O gün erkenden paydos edip ustaları başına topladı. "Arkadaşlar" diye söze başladı. "Bu, hayatımın belki de en zor fikir beyanıdır. Sizinle aylardır beraberim. Nasıl sadıkane ve
mahirane çalışıp devletimizin istediğinden de âlâ abideler diktiğinize her gün şahidim. Lakin dün aldığım bir emir üzerine siz de tehcire tabisiniz. Bütün gece uyuyamadım. Şu benim size yapacağım teklifi bir başkası bana yapsa, nasıl davranır, ne tepki gösteririm diye sabahı uykusuz ettim. Eğer teklifimi kabul etmezseniz hepiniz, çocuklarınızla bire varıncaya kadar telef olacaksınız. Teklifim şudur arkadaşlar! Ben, her birinizin ağzından çok daha önceki bir tarihlerde verilmiş birer istida almış olacağım. Muameleye de bugünden itibaren koyacağım. Siz istidanızda diyorsunuz ki; Biz filan oğlu filan, bundan böyle Hıristiyanlıktan vazgeçtik, İslam'a kabulümüzü Padişahımızdan niyaz eyleriz. Bundan sonrasına siz karışmayın."
Ustalar put kesilmiş soluk almadan dinliyordu. Lafın burasında ayarlanmış gibi hep beraber "of aman" diye yürekten bir soluk boşalması oldu. Kimse kimsenin yüzüne bakmıyor, herkes eğilmiş gayri ihtiyari önündeki tozlu toprağı parmaklarıyla eşeliyordu.
O gece Sığı Usta aile meclisini topladı, kumandanın teklifini anlattı. Sabaha kadar düşündüler. Ya din değiştireceklerdi ya da yollara düşeceklerdi. Şafak atarken karar kılındı; Müslüman olacaklardı. Sığı Usta'nın annesi, "Madem öyle, İsa Efendimize son bir kez daha canı yürekten istavroz çıkaralım" dedi. Sığı Usta karısıyla anasının arkasında dua etmeye başladılar. Hep birlikte yere eğilip kalkarak elleriyle sanki ekin biçer gibi öyle bir haç çıkardılar ki, artık ömürleri bitene kadar çıkarmasalar da bu onlara yeterdi.
Sabah kışlanın yolunda herkesin başı önde,kimse kimseye ne selam veriyor ne de şaka yapıyor. Binbaşı Yahya onları bekliyordu, karşısında sıraya dizildiler, dilekçelere mühürlerini basıp teslim ettiler. Kumandan tek tek hepsini yanaklarından öperek tebrik etti ve gitti.
Üç gün sonra Binbaşı Yahya yine geldi; "Arkadaşlar" dedi, "evet ben yaptım siz Müslüman oldunuz ama ha deyince Müslüman olunmuyor. Bazı vecibeler var ki bunlar mutlaka yerine gelmeli. Evvelemirde Sünnet-i Şerif şart!"
SIĞI USTA BABA TOPRAĞINA DÖNDÜ
Allah razı olsun kumandan onun da kolayını bulmuştu: Ermeni ustaları katır tavlasında baytar yamaklığı yapan pos bıyıklı Arnavut çavuşa havale etti. Koca bir beylik çadır. Bir yanda katırlar bağlı, öte yanda kuru tahta üzerinde hizmet eratı yatmakta. Bunların yerine ustaları yatırdılar. Arnavut işinin ehliydi. Atları iğdiş ede ede ustalaşmıştı. Olan bitenden habersiz tavla eratı gördükleri manzara karşısında şaşkındı. "Bu yaşa kadar sünnetsiz nasıl dolaşılır, fesuphanallah" çeken çekene.
Baytar yamağı paslı ot makasıyla işini görüyordu. Makasın her yeri gevşemiş, o yana bu yana geve geve güçlükle kesiyordu. Çadırdan sanki salhanede böğürte böğürte sığır kesiliyormuş gibi çığlıklar yükseliyordu.
Sünnet bitince bir asker, kepek-tuz karışımı bir toz bağlayıp bunları taburcu etti. Allahtan hava kararmıştı, kimseye görünmeden apışa apışa yürüyerek evlerine dağıldılar. Yaraları uzun zaman geçmek bilmedi. Bazıları ateşler içinde kavrularak iki-üç ay yattı.
Binbaşı Yahya Ermeni ustaları tehcirden kurtarmıştı.
Sonra mı ne oldu?
Zaralı zoraki Müslümanlardan kimileri, zaman içinde geçmişlerini tamamen silerek Türk-leştiler ya da başka diyarlara göç ettiler, Sığı Usta hariç. Çünkü o tehcir kaçağı iki Ermeni'yi evinde saklarken yakalanmış, sekiz kişilik ailesiyle birlikte Suriye'ye sürülmüştü. Aile yolda beş kayıp verdi. Sığı Usta iki yıl sonra üç kişilik ailesiyle "baba toprağı" Zara'ya geri döndü. Cumhuriyet döneminde burada çoluk çocuğa karışarak kaybolup gitti. Neyse ki oğlu Kirkor Ceylan ileride meşhur bir yazar olarak babasının yaşadıklarını yazdı da "insanın insana" yaptığı bu zulüm saklanamadı.
ANSWER TO LETTER 2
Merhabalar Mehmet:
Sayin Mehmet:
Kilikya hakkında bir ABD koloneli var, ismi Zeidner, The Tricolor Over the Taurus: The French in Cilicia and Vicinity, 1918-1922, bir tez yazmış. Ben onu kullanmışım.
Daha fazla da bir kaç Turkce kitaplar var: Kasim Ener, Cukurova'nin Isgali Ve Kurtulus Savasi; Recep Dalkir, Yigitlik Gunleri.
Dediğim o ki daha araştırma gerekir, ve insani zararlar hakkında araştırma Ankaradakı Genel Kurmay arşivinde, yani ordu arşivinde olmalı.
Ben belki(çünkü daha bilmiyorum) Ankaraya gelirim bir tarihi conferans için. Belki o olursa o sırada gürüşürüz.
Selamlarla,
Kardaşın Garabet
Mehmet sent me two articles about Armenians who were saved. He wonders how many such cases existed at the time and, therefore, how many Armenians were thus raised as Turks and Muslims.
The first article is titled “Shush My Daughter: They are Under the Sword.” It’s written BY Umit Bayazoglu and speaks about a book by “Agos” Editorial staff member, Mayda Saris. The collection of short stories mentions encounters with Turks who are originally Armenian or are the descendants of Armenians who were Turkiified and Islamized during the Genocide of Armenians in WWI.
The second article, also By Umit Bayazoglu, is about Zara and how a Turkish military official, Binbashi (Major) Yahya, l was able to spare Armenian lives by converting them to Islam.
I wish I had the time to translate both articles into English. For the time being their Turkish originals will suffice.
Merhaba Sevgili Garabet,
Türkçe bildiğine sevindim. Keşke ben de Ermenice bilseydim. İstanbul güzel ama orta ve alt sınıflar için hayat zor. İstanbul'un tadını zenginler ve turistler çıkarır. Ben genellikle Osmanlı ve Türkiye tarihiyle ve son zamanda daha çok İttihat ve Terakki ve onun devamı olan CHP tek parti yönetimi dönemiyle ilgileniyorum.
Sana geçen sene "Birgün" gazetesinde yazılmış iki makale yolluyorum. 1915 olaylarıyla ilgili...Özellikle iki makale de tehcirden kurtulmak için Müslüman/Türk olan ermenilerle ilgili...Osmanlı Ermenilerinden kaçının bu şekilde tehcirden kurtulduğunu bilmiyoruz. Bu konuda ciddi bir araştırma yapılması gerekiyor. Bugün Türkiye'nin değişik bölgelerinde tehcirden kurtulmuş Ermenilerin soyundan gelen ve artık kendini Türk veya Kürt veya Alevi olarak tanımlayan insanlar var. Anadoluda özellikle Kayseri Erzurum Sivas Tunceli Elazığ Erzincan vb yerlerde Ermeni kimliğini ön plana çıkarmadn yaşayan bir çok Müslüman var. Bazı köylerin tamamı Ermeniyken bazı köy ve kasabalarda Türk Ermeni veya Kürt Ermeni karışık nüfus var. Bunlar nasıl karışmış bilmiyorum. Bunun dışında bir de tehcir esnasında Ermenilerin komşularına verdikleri bebek ve çocuklar var veya bazı kadın veya erkekler Türk komşularıyla evlenmiş ve Müslüman olmuş. Bunları araştırmak daha da zor çünkü çocuklar Türk olarak büyütülmüş, anlaşmalı evlilik yapanlar da Ermeni kimliklerini saklamışlar. Makaleleri umarım beğenirsin.
Görüşmek üzere,
Mehmet
KIZIM SUS, ONLAR KILIÇ ARTIĞIDIR
24 Kasım 2007 (November 24, 2007)
Ümit BAYAZOĞLU
Birgün Agos çalışanlarından Mayda Saris, 2001'den beri gazetesi için yaptığı söyleşileri bir kitapta toplamış. "İzi Kalır Hatıraların" adıyla Araş Yayınevi tarafından okura sunulan kitapta 30 söyleşi, 30 hayat hikâyesi var. Çok sayıda fotoğrafla desteklenen kitapta Ara Güler, Rafi Portakal gibi bildik isimlerin yanısıra hiç bilmediklerimiz çoğunlukta.
"İzi Kalır Hatıraların", bütünüyle bir Ermeni anılar antolojisi değil, çünkü kitapta bazı Türkler de var. Mesela Asala tarafından 1984'te Viya-na'da öldürülen diplomat Enver Ergun'un eşi Ülkü Ergun ve Kazım Karabekir'in kızı Hayat Karabekir gibi.
Mayda Saris'in izini sürdüğü hayat hikâyelerini okurken, ürünleriyle çeşitli sanat dallarına damgasını vuranların; 1915 ve öncesi Ermeni katliamlarına bizzat tanıklık edenlerin; Anadolu Ermeni kültürünün izlerini bugüne taşıyanların; bastırılmış Ermeni kimliğiyle yetişkinlik çağlarında yüzleşip ona sahip çıkanların; bireysel ve toplumsal travmaların kendi hayatlarında açtığı yaraları sanat ve insan sevgisiyle saranların; di-asporada ve Türkiye'de, ömür boyu memleket hasretiyle yanıp tutuşanların anılarına ortak olacaksınız.
Kitap Ara (Güler) babamızın şu manidar sözleriyle başlıyor: "Bu şehir niye benim
şehrimdir bilir misin? Vatan millet Sakarya için değil! Aşklarımı burada yaşamışımdır, filan köşede işemi-şimdir, şurada dayak yemişimdir, orada bir herifi dövmüşümdür. İstanbul'da geçmişim vardır, duvarlara benim kokum sinmiştir. İşte bunun adına 'vatan' denir, anladın mı?"
Ardından Türkiye'nin en uzun ömürlü tiyatro dergisi Kulis'i 50 yıldır kesintisiz olarak çıkaran Hagop Ayvaz çıkıyor karşınıza. Onu ressam Kristin Saleri'nin şu sözlerle başlayan acıklı söyleşisi takip ediyor: "Doğum yerim Silivri'ye gittim, kütüğümü buldum. Silivri'nin yarısı babamındı. Ailem kaçarken ardında büyük bir servet bırakmış. Çiftlikler, atlar, uçsuz bucaksız araziler. Tapuları hâlâ bende saklı. Yıllar önce dava açtık mülklerimizi almak için. Fakat ikinci duruşmada eşim sırtından kurşunlandı. Böyle bir saldırıya uğrayınca, tabii ki canımız daha kıymetli olduğundan işin peşini bırakmak zorunda kaldık."
Kitabın en genç konuğu Orlando Carlo Calu-meno, bir kartpostal koleksiyoncusu. Osmanlı zamanı 1895-1919 yılları arasında Anadolu'da posta kanalıyla dolanımda olan dört binden fazla kartpostal toplamış. Baba tarafında İtalyan, ana tarafından Trabzon Ermenisi olan koleksiyoncunun 17 yaşında başlayan bu merağı sonunda kitap olarak da basılmış.
Diasporadan John-Barbara Chookasian (Çu-hasızyan) çifti, atalarının müziğini keşfetmek amacıyla geldikleri özyurtlarında, kaybolmaya yüz tutmuş ya da deforme edilmiş birçok ezgiyle dönmüşler Amerika'ya. John, ana tarafından Muşlu, baba tarafından Çemişgezekli. "Binlerce yıllık bir Sivas türküsü olan Ah Nişan Ah Nı-şan'ın sözleri 'Malatya, Malatya bulunmaz eşin' olarak değiştirilmiş. Babam, dedesinin Sivas'ta bu ezgiyle dans ettiğini anlatırdı" diyen Barbara ise malum, Sivaslı.
Yine diasporadan Osep Tokat, bir Türkiye ziyaretinde Antep'e gitmiş. Girdiği bir dükkânda "buralarda Ermeni eseri bulmak mümkün mü" diye sormuş. Yaşlı bir adam ona şu karşılığı vermiş: "Hangisi Ermeni eseri değil ki?"
"Soyadınız neden Tokat" sorusuna verdiği karşılık ise şöyle: "Soyadı kanunu çıktığında, Ermenilerin eski soyadlarını almalarını yasaklamış hükümet. Nüfus memuru dedem ve babama bir liste uzatmış, kendilerine bir soyadı seçsinler diye. Onlar da 'Tokat'ı uygun görmüşler, Bu soyadıyla, yediğimiz tokatı hep hatırlarız demişler. Böylece hem annemin hem de babamın ailesi aynı soyadını almış."
Vergi rekortmeni bir işadamının eşi olan Mo-nik Ergan ise Adapazarı Ermenilerinden. Ailesi o bahtımızı karartan yıl Adapazarı'ndan Konya'ya sürülmüş. Ninesi Zaruhi Misakyan, babasını eteğinin altında saklayarak İstanbul'a kaçırmayı başarmış. Fakat o kargaşada, evli olan kızı ve torunları Konya'da kaybolmuş, bir daha onları hiç görememişler.
Bir inşaat mühendisi olan Vahe Lusarar, 1952 yılında çalıştığı şirket tarafından Anadolu'ya gönderiliyor. 10 yıl sürecek bu çalışma sırasında bir gün yolu Kayseri'ye düşer. "Kayseri'de nalburlar çarşından çivi alıyorum. Sıra fatura yazmaya geldiğinde adımı sordu dükkâncı. Ermeni olduğumu anladı, beni kolumdan tutup dışarıya sürükledi. 'Bak' dedi, 'şu dükkânları görüyor musun? Burası baştan aşağı Ermeni çarşısıdır, burada herkes Ermeni, ama kimse bilmez.'Âdeta küçük dilimi yutmuştum."
Sonraki yıllarda İzmit'e gelen, Lassa, Seka, Petkim gibi şirketlerde çalışan Vahe Lusarar.o kilise korosundan talimli sesiyle birgün banyoda şarkı söylerken, "keşfedilir". Ondan sonra İzmit'te düzenlenen tüm eğlencelerin baş solisti olur: "Artık baloların gözdesi bendim. Henüz Pavarotti ortada yokken, İzmitliler ilk kez benden dinlediler O
Sole Mio'yu.
Ressam, yazar, oyuncu, gazeteci olan Bercuhi Berberyan anlatıyor: "Kadın namaz kılıyor, bir yandan haç çıkartıyor, başı örtülü ama bayramımızı Hristos Haryav i Merelots (İsa ölülerden dirildi) diye Ermenice kutluyor. Hiç aklım almıyordu doğrusu. Annemle karşılıklı oturup sessizce kahve içerlerdi. Kendimi tuhaf hissederdim o kadının yanında, hatta ürkerdim ondan. Bize gelmesini istemezdim. 'Sus kızım sus, o kılıç artığıdır' derdi annem."
Geçen yıl televizyonda Siyaset Meydanı'na çıkan ve bir çırpıda İstanbul'un tüm iskelelerini sayarak hafızasıyla herkesi şaşırtan Hermine Kalfayan da Trabzonlu. "Güzelim Trabzon bir anda cehenneme dönmüştü. Ailecek kentten kaçıp Kaymaklı Manastırı'na sığındık, birkaç yüz Ermeni ile birlikte. Babam yabancı gemilerden biriyle kaçmayı planlıyordu. Bunun tehlikeli olduğunu düşünenler orada kaldı. Biz Trabzon'dan ayrılan son gemiye binmeyi başardık. Gemi Amerikan bayrağı çektiği için bir Türk savaş gemisi mayın dökülmüş denizde bize refakat etti. Manastırda kalanların hepsi yaşamını yitirdi ne yazık ki.
ZARA'DA BİR SÜNNET TÖRENİ
16 Haziran 2007 (16 June, 2007)
Ümit BAYAZOĞLU
Birgün, I. Dünya Savaşı başlarken Zara'da hummalı bir inşaat faaliyeti sürüyordu. Enver Paşa'nın emriyle, 4. Ordu'nun yol güzergâhı olan Zara'da askeri kışla ve lojmanlar yaptırılıyordu. İnşaat sorumlusu Binbaşı Yahya Bey, çalıştırmak üzere usta bulmakta hiç güçlük çekmedi, çünkü Zara'da o yıllar her biri yalnız civar kasabalarda değil, vilayet ötesi şöhrete sahip taşçı, duvarcı, sıvacı, demirci, dülger, çilingir, nalbant, marangoz ustalar vardı. Mesela Sahag Demirciyan demircilerin piriydi. Sıvacı Simon ya da Sığı Usta ha keza. İnce marangoz Sağır İlya ise saray atölyesinden yetişmeydi.
On binlerce kerpiç döktüler, beri yandan temeller kazılıyordu. Kağnılar taş çekiyor, duvarlar yükseliyor, koğuşlar, tavlalar, tabur-bölük, kumandanlık binaları yavaş yavaş şekilleniyordu. Bu sıra Enver Paşa yanında Hafız Hakkı ile Sarıkamış'a giderken Zara'ya uğramış, inşaatla bizzat ilgilenip çalışanlara teşekkür etmişti. İşte o gidişinde Allahûekber Dağları'nda Ruslara baskın yapmak istemiş ancak ardında go bin ölü bırakarak tatlı canını zor kurtarmıştı.
BİNBAŞI YAHYA'YA TEHCİR EMRİ
Çok sürmedi, Tehcir ilan edildi. Tekmil Ermeni tebaa yerlerinden alınıp güneyde başka yerlere yerleştirilecekti. Binbaşı Yahya, Tehcir emrini alınca açmazda kaldı; emri uygularsa inşaat duracaktı, çünkü bütün ustalar Ermeni'ydi. Fakat o zart-zurt zabitlerden değildi, hangi kuzuyu hangi çubukla süreceğini bilenlerden olduğu için bir çözüm bulmakta gecikmedi.
O gün erkenden paydos edip ustaları başına topladı. "Arkadaşlar" diye söze başladı. "Bu, hayatımın belki de en zor fikir beyanıdır. Sizinle aylardır beraberim. Nasıl sadıkane ve
mahirane çalışıp devletimizin istediğinden de âlâ abideler diktiğinize her gün şahidim. Lakin dün aldığım bir emir üzerine siz de tehcire tabisiniz. Bütün gece uyuyamadım. Şu benim size yapacağım teklifi bir başkası bana yapsa, nasıl davranır, ne tepki gösteririm diye sabahı uykusuz ettim. Eğer teklifimi kabul etmezseniz hepiniz, çocuklarınızla bire varıncaya kadar telef olacaksınız. Teklifim şudur arkadaşlar! Ben, her birinizin ağzından çok daha önceki bir tarihlerde verilmiş birer istida almış olacağım. Muameleye de bugünden itibaren koyacağım. Siz istidanızda diyorsunuz ki; Biz filan oğlu filan, bundan böyle Hıristiyanlıktan vazgeçtik, İslam'a kabulümüzü Padişahımızdan niyaz eyleriz. Bundan sonrasına siz karışmayın."
Ustalar put kesilmiş soluk almadan dinliyordu. Lafın burasında ayarlanmış gibi hep beraber "of aman" diye yürekten bir soluk boşalması oldu. Kimse kimsenin yüzüne bakmıyor, herkes eğilmiş gayri ihtiyari önündeki tozlu toprağı parmaklarıyla eşeliyordu.
O gece Sığı Usta aile meclisini topladı, kumandanın teklifini anlattı. Sabaha kadar düşündüler. Ya din değiştireceklerdi ya da yollara düşeceklerdi. Şafak atarken karar kılındı; Müslüman olacaklardı. Sığı Usta'nın annesi, "Madem öyle, İsa Efendimize son bir kez daha canı yürekten istavroz çıkaralım" dedi. Sığı Usta karısıyla anasının arkasında dua etmeye başladılar. Hep birlikte yere eğilip kalkarak elleriyle sanki ekin biçer gibi öyle bir haç çıkardılar ki, artık ömürleri bitene kadar çıkarmasalar da bu onlara yeterdi.
Sabah kışlanın yolunda herkesin başı önde,kimse kimseye ne selam veriyor ne de şaka yapıyor. Binbaşı Yahya onları bekliyordu, karşısında sıraya dizildiler, dilekçelere mühürlerini basıp teslim ettiler. Kumandan tek tek hepsini yanaklarından öperek tebrik etti ve gitti.
Üç gün sonra Binbaşı Yahya yine geldi; "Arkadaşlar" dedi, "evet ben yaptım siz Müslüman oldunuz ama ha deyince Müslüman olunmuyor. Bazı vecibeler var ki bunlar mutlaka yerine gelmeli. Evvelemirde Sünnet-i Şerif şart!"
SIĞI USTA BABA TOPRAĞINA DÖNDÜ
Allah razı olsun kumandan onun da kolayını bulmuştu: Ermeni ustaları katır tavlasında baytar yamaklığı yapan pos bıyıklı Arnavut çavuşa havale etti. Koca bir beylik çadır. Bir yanda katırlar bağlı, öte yanda kuru tahta üzerinde hizmet eratı yatmakta. Bunların yerine ustaları yatırdılar. Arnavut işinin ehliydi. Atları iğdiş ede ede ustalaşmıştı. Olan bitenden habersiz tavla eratı gördükleri manzara karşısında şaşkındı. "Bu yaşa kadar sünnetsiz nasıl dolaşılır, fesuphanallah" çeken çekene.
Baytar yamağı paslı ot makasıyla işini görüyordu. Makasın her yeri gevşemiş, o yana bu yana geve geve güçlükle kesiyordu. Çadırdan sanki salhanede böğürte böğürte sığır kesiliyormuş gibi çığlıklar yükseliyordu.
Sünnet bitince bir asker, kepek-tuz karışımı bir toz bağlayıp bunları taburcu etti. Allahtan hava kararmıştı, kimseye görünmeden apışa apışa yürüyerek evlerine dağıldılar. Yaraları uzun zaman geçmek bilmedi. Bazıları ateşler içinde kavrularak iki-üç ay yattı.
Binbaşı Yahya Ermeni ustaları tehcirden kurtarmıştı.
Sonra mı ne oldu?
Zaralı zoraki Müslümanlardan kimileri, zaman içinde geçmişlerini tamamen silerek Türk-leştiler ya da başka diyarlara göç ettiler, Sığı Usta hariç. Çünkü o tehcir kaçağı iki Ermeni'yi evinde saklarken yakalanmış, sekiz kişilik ailesiyle birlikte Suriye'ye sürülmüştü. Aile yolda beş kayıp verdi. Sığı Usta iki yıl sonra üç kişilik ailesiyle "baba toprağı" Zara'ya geri döndü. Cumhuriyet döneminde burada çoluk çocuğa karışarak kaybolup gitti. Neyse ki oğlu Kirkor Ceylan ileride meşhur bir yazar olarak babasının yaşadıklarını yazdı da "insanın insana" yaptığı bu zulüm saklanamadı.
ANSWER TO LETTER 2
Merhabalar Mehmet:
Sayin Mehmet:
Kilikya hakkında bir ABD koloneli var, ismi Zeidner, The Tricolor Over the Taurus: The French in Cilicia and Vicinity, 1918-1922, bir tez yazmış. Ben onu kullanmışım.
Daha fazla da bir kaç Turkce kitaplar var: Kasim Ener, Cukurova'nin Isgali Ve Kurtulus Savasi; Recep Dalkir, Yigitlik Gunleri.
Dediğim o ki daha araştırma gerekir, ve insani zararlar hakkında araştırma Ankaradakı Genel Kurmay arşivinde, yani ordu arşivinde olmalı.
Ben belki(çünkü daha bilmiyorum) Ankaraya gelirim bir tarihi conferans için. Belki o olursa o sırada gürüşürüz.
Selamlarla,
Kardaşın Garabet
Saturday, November 22, 2008
CORRESPONDENCE 1
Dear Prof. Moumdjian:
I am a Turk and my name is Mehmet. I am amateurishly interested in the history of the Ottoman Empire and the history of Republic of Turkey. Nowadays, my interest and focus are on the last decades of the Ottoman State and the single-party period.
I read your work titled "Cilicia under French Mandate."
[My paper regarding Cilicia can be read at the following URL: http://armenian- history.com/Nyuter/HISTORY/G_Moumdjian/Garabet_M_Cilicia_under_French_mandater_1918_1921.htm].
I congratulate you for this work, though I do not share all of the official Armenian arguments. I don’t support the historical thesis of Turkish nationalists either. Because I grew up with the accounts of my grand fathers and grand mothers (good and ordinary people born in small and poor villages in Anatolia), and because I read different historical sources, I asked questions to old people sharing the same land with Armenians and received their sincere answers.
The ancestors of my father come from Artvin. Originally, they were Georgian Muslims. As far as I learned from their accounts, bandit groups, formed from local ferocious criminals, some of them land lords as well as war and prison deserters, used by the government of Ittihat ve Terakki [Union and Progress, the Young Turks Party-GM], who also persecuted Turkish, Laz and Georgian Muslims, assaulted and killed poor Armenian villagers who were our neighbors. They took their money and pillaged their houses. Some Armenian armed groups (especially Tashnaks and Hnchaks) did the same things to Turks and other Muslim population, both to take revenge and to clean their motherland from Muslim ethnicities. Unfortunately both of these bandit groups/militias are glorified as national heroes or freedom fighters by Armenians and Turks. I do not claim that all of the Tashnaks or Turkish nationalists are bloody psychos and responsible for all that happened. That would be an injustice. But both nations should admit their crimes committed during World War I and the civil war during this period. Both of them planned to clean their motherland from "others". It is a pity that many people who had nothing to do with politics and who thought these lands are common the home of local peoples, suffered a lot. I will tell you the story of one of them.
In 1918, when the Russo-Ottoman war and invasion of Russia, which devastated our homeland in Artvin, finished, bandits used by Ittihat ve Terakki for ethnic cleansing, had already began to persecute local Christians (and local Muslims also, though not to the same extent). I don’t know the real dates for this. It should be sometime between 1918 and 1921, when villagers heard that Armenians have escaped and left their houses and went their neighbors’ houses, to pillage the remaining. The effects of war, pressure of different armed groups and bad governance of the Turkish nationalists was so awful that many children and weak persons died because of starvation and bad health conditions in Muslim villages. So they pillaged the homes of their neighbors, who were killed by these bandits, militia and regular troops, or who escaped from them, without thinking about the values which make them human. They were starving; they were not human any more...
My paternal grand-grandfather was the prominent man of our poor village that depended on forestry and cattle breeding. He was also there. He was there to take advantage of the remnants of the deserted Armenian homes in order to feed his family.
In this abandoned village they found an Armenian old lady who was so ill and old that nobody from her village had even thought about taking her with them. She was 80 to 85 years old. Bearing in his mind the bad experiences he had had with armed bandits and regular armies of different states, my paternal grand-grandfather decided to save this old lady. "Do not be afraid,” he told her; “you'll be my mother and will live with us". He brought the old lady on his horse to our village.
The old Armenian lady was adopted by my family not as a refugee but as a grandmother. They treated her with high respect, the traditional treatment towards elders. She recovered her health and lived till she was 100 years of age. Our village and my family called her "Gyavur Nine" (Infidel Grandma). I do not know her real name (I am sure she had a beautiful name), but she became one of our grandmothers, and a member of our family. Her grave is in our village. After urbanization pulled many of our villagers to the cities, only very old people remained in our village. Thus, only my father’s aunt knows the place of her grave. I will never ask which one is the grave of "Gavur Nine". It is sufficient to make me happy to know that she lies in her grave in the same tomb with men and women who cared for her with love.
My maternal ancestors come from the western part of Turkey. They are originally Turkish Muslims. I heard almost the same stories from my grandma and grandpa.
I am sure one day historians will not write only the stories of brutal struggles of greedy politicians and harsh soldiers but they will also write the beautiful stories of mercy, love and kindness. We need this in order to restore peace within our minds and hearts. On the day that peace comes, “Gyavur Nine,” my Armenian grandmother, will reach peace in her grave, where she sleeps with her family in the tomb of our village, in deep forest of Artvin .
Peace be with you
September 16, 2008
Mehmet
ANSWER TO LETTER 1
Dear Mehmet:
Thanks for the email. I agree that talking with each other is the best remedy. Please continue to do so with me. I am a good listener. By the way my Ph.D. thesis is about “Armenian-Ittihad ve Terakki Relations.” I am still working on it, because I was finally able to visit the Ottoman archives in Istanbul [since it finally reopened in 2005-GM] to do research there. I visited Istanbul 3 times and was able to get a lot of documents. I am now incorporating them into my thesis. By the way, I was fascinated by the city and its people. It was as if I was walking down the street of memory and imagining the events that happened on those streets toward the end of the 19th century. Although Istanbul has the biggest Armenian concentration now, in those times it was bustling with Armenian presence.
With many thanks,
Garabet K Moumdjian
I am a Turk and my name is Mehmet. I am amateurishly interested in the history of the Ottoman Empire and the history of Republic of Turkey. Nowadays, my interest and focus are on the last decades of the Ottoman State and the single-party period.
I read your work titled "Cilicia under French Mandate."
[My paper regarding Cilicia can be read at the following URL: http://armenian- history.com/Nyuter/HISTORY/G_Moumdjian/Garabet_M_Cilicia_under_French_mandater_1918_1921.htm].
I congratulate you for this work, though I do not share all of the official Armenian arguments. I don’t support the historical thesis of Turkish nationalists either. Because I grew up with the accounts of my grand fathers and grand mothers (good and ordinary people born in small and poor villages in Anatolia), and because I read different historical sources, I asked questions to old people sharing the same land with Armenians and received their sincere answers.
The ancestors of my father come from Artvin. Originally, they were Georgian Muslims. As far as I learned from their accounts, bandit groups, formed from local ferocious criminals, some of them land lords as well as war and prison deserters, used by the government of Ittihat ve Terakki [Union and Progress, the Young Turks Party-GM], who also persecuted Turkish, Laz and Georgian Muslims, assaulted and killed poor Armenian villagers who were our neighbors. They took their money and pillaged their houses. Some Armenian armed groups (especially Tashnaks and Hnchaks) did the same things to Turks and other Muslim population, both to take revenge and to clean their motherland from Muslim ethnicities. Unfortunately both of these bandit groups/militias are glorified as national heroes or freedom fighters by Armenians and Turks. I do not claim that all of the Tashnaks or Turkish nationalists are bloody psychos and responsible for all that happened. That would be an injustice. But both nations should admit their crimes committed during World War I and the civil war during this period. Both of them planned to clean their motherland from "others". It is a pity that many people who had nothing to do with politics and who thought these lands are common the home of local peoples, suffered a lot. I will tell you the story of one of them.
In 1918, when the Russo-Ottoman war and invasion of Russia, which devastated our homeland in Artvin, finished, bandits used by Ittihat ve Terakki for ethnic cleansing, had already began to persecute local Christians (and local Muslims also, though not to the same extent). I don’t know the real dates for this. It should be sometime between 1918 and 1921, when villagers heard that Armenians have escaped and left their houses and went their neighbors’ houses, to pillage the remaining. The effects of war, pressure of different armed groups and bad governance of the Turkish nationalists was so awful that many children and weak persons died because of starvation and bad health conditions in Muslim villages. So they pillaged the homes of their neighbors, who were killed by these bandits, militia and regular troops, or who escaped from them, without thinking about the values which make them human. They were starving; they were not human any more...
My paternal grand-grandfather was the prominent man of our poor village that depended on forestry and cattle breeding. He was also there. He was there to take advantage of the remnants of the deserted Armenian homes in order to feed his family.
In this abandoned village they found an Armenian old lady who was so ill and old that nobody from her village had even thought about taking her with them. She was 80 to 85 years old. Bearing in his mind the bad experiences he had had with armed bandits and regular armies of different states, my paternal grand-grandfather decided to save this old lady. "Do not be afraid,” he told her; “you'll be my mother and will live with us". He brought the old lady on his horse to our village.
The old Armenian lady was adopted by my family not as a refugee but as a grandmother. They treated her with high respect, the traditional treatment towards elders. She recovered her health and lived till she was 100 years of age. Our village and my family called her "Gyavur Nine" (Infidel Grandma). I do not know her real name (I am sure she had a beautiful name), but she became one of our grandmothers, and a member of our family. Her grave is in our village. After urbanization pulled many of our villagers to the cities, only very old people remained in our village. Thus, only my father’s aunt knows the place of her grave. I will never ask which one is the grave of "Gavur Nine". It is sufficient to make me happy to know that she lies in her grave in the same tomb with men and women who cared for her with love.
My maternal ancestors come from the western part of Turkey. They are originally Turkish Muslims. I heard almost the same stories from my grandma and grandpa.
I am sure one day historians will not write only the stories of brutal struggles of greedy politicians and harsh soldiers but they will also write the beautiful stories of mercy, love and kindness. We need this in order to restore peace within our minds and hearts. On the day that peace comes, “Gyavur Nine,” my Armenian grandmother, will reach peace in her grave, where she sleeps with her family in the tomb of our village, in deep forest of Artvin .
Peace be with you
September 16, 2008
Mehmet
ANSWER TO LETTER 1
Dear Mehmet:
Thanks for the email. I agree that talking with each other is the best remedy. Please continue to do so with me. I am a good listener. By the way my Ph.D. thesis is about “Armenian-Ittihad ve Terakki Relations.” I am still working on it, because I was finally able to visit the Ottoman archives in Istanbul [since it finally reopened in 2005-GM] to do research there. I visited Istanbul 3 times and was able to get a lot of documents. I am now incorporating them into my thesis. By the way, I was fascinated by the city and its people. It was as if I was walking down the street of memory and imagining the events that happened on those streets toward the end of the 19th century. Although Istanbul has the biggest Armenian concentration now, in those times it was bustling with Armenian presence.
With many thanks,
Garabet K Moumdjian
WHY THIS BLOG?
Mehmet, a Turk whom I consider a true friend now, started emailing me in September 2008. He had read my article about Cilicia under French Mandate during 1918-1921. From the first email, I noticed that Mehmet is a learned person who has something to say. He negates the stereotyppical "Turk" that we Armenians have in our minds and try to propagate to our future gfenerations.
The issue of the Armenian Genocide and our incesent struggle for its acceptance by the government of Turkey has been our focal point for a long time. We have always condemned the Turkish government for its denialist policies. On the other hand, there is the vast medium of the Turkish society where this isuue is finally finding a place for debate and reaching a common understanding regarding it. My corresppondence with Mehmet pures into this lake that is gathering momentum for some time now. A
After exchanging emails for about 3 months, Mehmet and I decided to make our corresponcence public. I hope that both Armenian and Turkish readers of these posts will appreciate the censerity of our effort and try to multiply the dialogue.
The issue of the Armenian Genocide and our incesent struggle for its acceptance by the government of Turkey has been our focal point for a long time. We have always condemned the Turkish government for its denialist policies. On the other hand, there is the vast medium of the Turkish society where this isuue is finally finding a place for debate and reaching a common understanding regarding it. My corresppondence with Mehmet pures into this lake that is gathering momentum for some time now. A
After exchanging emails for about 3 months, Mehmet and I decided to make our corresponcence public. I hope that both Armenian and Turkish readers of these posts will appreciate the censerity of our effort and try to multiply the dialogue.
Subscribe to:
Posts (Atom)
